༄༅།།ཆུ་རྩོད་འཐབ་འཁྲུག་གི་དུང་བརྡ་དང་པོ། རྫམ་ཆུ་རགས་ཆེན་མོ།
ལོཙྭ་པ། སྟག་ལྷ་རྒྱལ།
༤ ཚོད་དཔག་དམའ་དྲགས་པས་བོད་ལྗོངས་གྱི་སྐྱེས་ཁམས་ཁོར་ཡུག་དང་ཐོན་ཁུངས་ལ་ཕོག་པའི་གནོད་འཚེ།
མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་ཆགས་ནས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཕྱིན་མེད་པས། མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་དེ་ས་འགུལ་དང་ས་རྡོ་ཆུ་རུད་སོགས་ས་གཤིས་གནོད་འཚེ་སྣ་ཚོགས་ནམ་རྒྱུན་བྱུང་བའི་ས་ཁུལ་དུ་གཏོགས་ཤིང་། ཆུ་མཛོད་རགས་ཆེན་དང་གཏེར་ཁ་སྔོག་འདོན་བྱེད་ཡུལ་མང་པོ་ཞིག་གས་སྲུབས་ས་རྒྱུད་སྟེང་དང་ཡང་ན་ཉེ་སར་ཁེལ་ཡོད་པས། བྲག་རྒྱུད་ལ་གཏོར་བརླག་དང་ཡང་ན་ས་ཡོམ་བསླང་རྒྱུའི་ཉེན་ཁ་ཡོད།
༢༠༡༣ ལོའི་ཟླ ༣ ཚེས ༢༩ ཉིན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མལ་གྲོ་གུང་དཀར་དུ་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ས་རྡོ་རུད་པའི་རང་བྱུང་གནོད་འཚེ་བྱུང་ནས་ལས་བཟོ་བ ༨༣ ས་རྡོའི་འོག་བཀླུབས་པ་རེད།
འདི་ནི་དཔེར་མཚོན་གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན། རྫམ་ཆུ་གློག་རགས་ཆེན་གྱི་ཉེ་འཁྲིས་ན་ཡོད་པའི་ཞོང་མ་གྲོག་རོང་གི་ས་རྡོ་ཆུ་རུད་ཀྱིས་རྫམ་ཆུ་གློག་རགས་ཆེན་ལ་ཐད་ཀར་འཇིགས་སྐྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཆུ་མཛོད་རགས་ཆེན་བསྐྲུན་ནས་ཆུའི་ཚད་ཇེ་མཐོར་བཏགས་པས་ཆུའི་གནོན་ཤུགས་ཀྱང་ཇེ་ཆེར་སོང་པ་དང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་གྲོག་རོང་བྲག་འགག་གི་གཙང་པོའི་གཡས་གཡོན་གྱི་བདེ་འཇགས་ལ་གནོད་འཚེ་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད། དེ་ལ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་ས་གཤིས་གནོད་འཚེའི་རིགས་གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོས་བྱུང་མི་སྲིད་པ་མིན། ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་གྱི་ཆར་ཆུའི་ཡོང་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཞིག་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་བྷང་ག་ལ་མཚོ་ཁུག་གི་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུ་ཡིན།
ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཧི་མ་ལ་ཡ་རི་རྒྱུད་ཀྱིས་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུའི་བརྒྱུད་ལམ་བཀག་ཡོད་པས། ཧི་མ་ལ་ཡ་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་ནི་འཛམ་གླིང་སྟེང་ཆར་ཆུ་ཧ་ཅང་འཛོམས་པའི་ས་ཁུལ་དེ་ཡིན། བོད་ལྗོངས་ལྷོ་ཁའི་ཕཱ་སི་གྷ་ཊིར་ལོ་མང་རིང་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་ཆར་ཆུ་ཧའོ་སྨི[毫米/Millimeter]༦༠༠༠ ལྷག་འབབ་ཀྱིན་ཡོད་།
དོན་དངོས་རྒྱ་ནག་གི་བཏང་འཛིན་འོག་ཡོད་པའི་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོའི་བཞུར་རྒྱུན་དེ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱང་རྒྱུད་ན་ཡོད་ཅིང་། ས་ཁུལ་དེ་གའི་ཆར་ཆུའི་འབབ་ཞོད་གཙོ་བོ་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་འགག་བརྒྱུད་ནས་ཡར་ཡོང་བའི་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུ་ལས་གྲུབ་ཡོད་ལ། གཙང་བོའི་འགག་རོང་ཤར་ནས་ནུབ་ཀྱི་ས་དབྱིབས་ཇེ་མཐོ་ནས་ཇེ་མཐོར་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུ་རིམ་གྱིས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། སྟོད་རྒྱུད་འབྲོང་པ་རྫོང་དུ་བསླེབས་དུས་ལོ་རེའི་ཆར་ཆུའི་འབབ་ཚད་ཧའོ་སྨི ༢༢༠ ལས་མེད་པས་སྐམ་སའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། རྫམ་ཆུ་གློག་གི་ཆུ་རགས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ལ་སྨི ༡༡༦ ཡོད་ཅིང་། གཅིག་བགྱིས་ན་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུ་དུམ་བུ་ཞིག་ཆུ་རགས་ཀྱིས་བཀག་ཡོད་ཀྱང་སྲིད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་རགས་ཆེན་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་[平方公里/ Square kilometers] ཁྲི ༡༥.༨ ཡོད་པའི་ས་ཁུལ་གྱི་ཆར་ཆུའི་འབབ་ཞོད་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ནས་ས་ཁུལ་དེ་དག་ལྷག་པར་དུ་སྐམ་སར་གྱུར་འགྲོ།
གལ་སྲིད་རྫམ་ཆུ་གློག་གིས་མཚོན་པའི་ཚད་རིམ་ལྔ་བའི་སྐས་རིམ་དར་སྤེལ་གྱི་འཆར་བཀོད་ལྟར་ན། ཚད་རིམ་ལྔ་བའི་རགས་ཆེན་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དྲོ་གཤེར་རླངས་རྒྱུ་བཀག་ཚེ། རགས་ཆེན་ནུབ་རྒྱུད་ཀྱི་དཀྱིལ་དང་སྟོད་ས་ཁུལ་གྱི་ཆར་ཆུའི་འབབ་ཞོད་ཇེ་ཉུང་ནས་ཇེ་ཉུང་དུ་འགྲོ་ངེས་ཡིན། དེ་དང་འགྲོས་མཉམ་གྱིས་དཀྱིལ་དང་སྟོད་ཁུལ་བྱེ་ཐང་ཅན་དུ་གྱུར་རྒྱུར་ཡང་ཇེ་མགྱོགས་སུ་འགྲོ་རྒྱུ་གདོན་མི་ཟ།
ཆུ་མཛོད་རགས་ཆེན་བསྐྲུན་པས་ཆུ་མཛོད་དང་ཆུ་མཛོད་ཉེ་འགྲམ་ཁུལ་དུ་ཆར་ཆུའི་འབབ་ཞོད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཐོག་མར་ཧྲན་ཞི་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཏན་ཅང་གཙང་བོའི་ཆུ་མཛོད་ལས་ཤེས་ཡོད། དེའི་རྗེས་སུ་འབྲི་ཆུ་འགག་གསུམ་[三峡工程]གྱི་ཆུ་རགས་ཆེན་མོས་ཡང་བསྐྱར་བདེན་དཔང་བྱས་འདུག
རྒྱ་ནག་གི་ཆེད་མཁས་པ་ཁག་ཅིག་གི་བསམ་ཚུལ་ལྟར་ན། ཆུ་རགས་བསྐྲུན་པས་ཉེ་འཁྲིས་ས་ཁུལ་གྱི་དགུན་ཁའི་དྲོ་ཚད་ཇེ་མཐོ་དང་དབྱར་ཀའི་གྲང་ཚད་ཇེ་མཐོ་རུ་འགྲོ་ལུགས་བཤད་ཀྱིན་ཡོད། ཁོང་ཚོས་འབྲི་ཆུའི་འགག་གསུམ་གྱི་ཆུ་རགས་ཆེན་པོ་ནི་དགུན་ཁ་དྲོ་ཞིང་དབྱར་ཀ་བསིལ་བའི་དྲོ་གྲང་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་ནུས་པའི་རང་བྱུང་གི་འཕྲུལ་ཆས་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཡིན་ན་ཡང་། དངོས་ཡོད་བདེན་པས་བདེན་དཔང་བྱས་པ་ཞིག་ནི། འབྲི་ཆུའི་འགག་གསུམ་གྱི་ཆུ་མཛོད་རགས་ཆེན་དེ་བསྐྲུན་རྗེས། རྒྱ་ནག་ཁྲོན་ཆིང་[重庆]གྲོང་ཁྱེར་གྱི་དབྱར་ཁའི་ཚ་དྲོད་ཇེ་དམའ་རུ་འགྲོ་རྒྱུ་ཕར་ཤོག དེ་ལས་ལྡོག་དེ་ལོ་ནས་ལོ་རུ་ལོ་རྒྱུས་སུ་བྱུང་མྱོང་མེད་པའི་ཚ་བ་བྱུང་ཡོད། དེ་ནི་རགས་ཆེན་ནང་དུ་ཆུ་གསོག་རྗེས། གློག་འདོན་འཕྲུལ་འཁོར་གྱིས་གཏིང་གི་ཆུ་གྲང་མོ་བླངས་པ་ལས་སྟེང་གི་དྲོ་ཚད་མཐོ་བའི་ཆུ་བསྒུལ་མེད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་དྲོ་ཚད་འབོར་ཆེན་གསོག་ནས་ཆུ་མཛོད་སྟེང་གི་མཁའ་དབུགས་ཀྱི་ཚ་དྲོད་རྒྱས་པས་རེད།
༧ཀུན་གཟིགས་པན་ཆེན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ཐུགས་ཁུར་གནང་བ་ཇི་བཞིན། ཆུ་གློག་དར་སྤེལ་བྱས་པས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་དང་སྒོས་སུ་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེས་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངན་པ་ཐེབས་ངེས་ཡིན། བོད་ལྗོངས་དང་མདོ་དབུས་མཐོ་སྒང་གི་སྐྱེས་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཐེབས་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་དེ་ཀྲུང་ཧྭ་ས་ཆེན་ལ་མཚོན་ན་གསབ་ཐབས་བྲལ་བའི་བྱུར་ཆགས་ལས་མ་འདས། དེ་ཡིས་བོད་མིའི་འཚོ་གནས་དང་བོད་ཀྱི་རིག་གཞུང་རྒྱུད་འཛིན་དར་སྤེལ་ལ་གཏོར་བརླག་ཐེབས་རྒྱུ་མ་ཟད། རྒྱ་ནག་གི་མི་རབས་རྗེས་མའི་འཚོ་གནས་རྨང་གཞིར་གཏོར་བརླག་ཆེན་པོ་ཐེབས་ངེས་ཡིན།
མཆན། ཝང་ཝི་ལོའུ (王维洛) ཆུ་བེད་བཟོ་སྐྲུན་ཆེད་མཁས་པ་དང་། བཟོ་བཀོད་རིག་པའི་ལྷ་རམས་པ། རྒྱ་ནག་དང་བོད་ཀྱི་ཆུ་བེད་དང་ཁོར་ཡུག་སྐོར་ལ་དཔྱད་གཏམ་མོད་པ་བྲིས་ཡོད། དེང་གི་རྒྱ་ནག་གི་ཆུ་བེད་དང་ཁོར་ཡུག་ཐད་ཚད་འཛིན་སའི་ཆེད་མཁས་པ་ཞིག་རེད། རྒྱུན་སྡོད་ཀྱི་གནས་འཇར་མིན་རེད།
སྟག་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྱུར།